با وجود وعده‌های اینترنت 5G، هنوز پوشش ناقص 4.5G، قطعی‌های مداوم و فیلترینگ، این سؤال را ایجاد کرده که 5G در ایران بیشتر ویترین است یا واقعاً راه‌حل؟
به گزارش خبرنویس، این روزها بحث اینترنت 5G در ایران دوباره داغ شده است. در حالی‌که نسل چهارم یا همان 4G تقریباً در سراسر کشور فعال است، نسخه پیشرفته‌تر آن یعنی 4.5G هنوز پوشش سراسری ندارد و بیشتر در شهرهای بزرگ و برخی مناطق پرجمعیت دیده می‌شود. وزیر ارتباطات در مرداد ۱۴۰۳ تأکید کرد که «از این پس گوشی‌هایی که قابلیت 5G دارند باید این امکان در ایران برایشان فعال شود». بر اساس گزارش سازمان تنظیم مقررات نیز در سه‌ماهه اول همان سال، همراه اول ۹۶۴ و ایرانسل ۹۰۵ سایت 5G راه‌اندازی کرده‌اند.
اما اصلاً چرا 5G معرفی شده است؟ هدف اصلی، افزایش چشمگیر سرعت و کاهش تاخیر ارتباطی است. در حالی‌که در 4Gتأخیر معمولاً ده‌ها میلی‌ثانیه است،5G می‌تواند این عدد را به کمتر از پنج میلی‌ثانیه برساند. همین ویژگی بستر خدمات تازه‌ای را فراهم می‌کند: از جراحی از راه دور و شهرهای هوشمند گرفته تا بازی‌های آنلاین بدون لگ و آموزش تصویری با کیفیت بالا. وزیر ارتباطات در شهریور ۱۴۰۳ گفت: 5G می‌تواند زیرساخت اقتصاد دیجیتال کشور را متحول کند».
با این حال پرسش مهم اینجاست که وقتی هنوز در نسل‌های قبلی مشکل داریم، 5G چه فایده‌ای دارد؟ اول اینکه دسترسی 4.5G در بسیاری از مناطق کشور محدود است. هنوز کاربران در شهرهای کوچک یا مناطق روستایی با اینترنت 3G یا حتی 2G سر می‌کنند. دوم اینکه کیفیت شبکه حتی در شهرهای بزرگ هم پایدار نیست؛ گزارش‌های متعدد از قطعی و کندی اینترنت در سال‌های ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ این موضوع را تأیید می‌کنند. سوم، مسئله فیلترینگ است. بیشتر سرویس‌هایی که کاربران به آن‌ها نیاز دارند، از یوتیوب و توییتر گرفته تا اینستاگرام و تلگرام، مسدود هستند. در نتیجه حتی اگر 5G سرعتی چند برابر 4Gبدهد، کاربر عادی همچنان مجبور است با VPN وارد شود؛ و همین VPN سرعت را پایین می‌آورد.
این شرایط باعث می‌شود 5G فعلاً بیشتر جنبه نمایشی پیدا کند تا کارکرد واقعی. به‌ویژه که پوشش اولیه آن محدود به کلان‌شهرهاست و فاصله دیجیتال بین شهر و روستا را عمیق‌تر می‌کند. در ظاهر، 5G وعده آینده‌ای پرسرعت و بدون تاخیر می‌دهد، اما در عمل وقتی سرویس‌ها فیلترند، زیرساخت 4.5G کامل نیست و قطعی‌ها ادامه دارد، دستاورد ملموس چندانی برای کاربر عادی ندارد.
البته نباید از فرصت‌های بالقوه آن غافل شد. در صنعت، پزشکی و دولت الکترونیک، 5G می‌تواند تحولی جدی ایجاد کند؛ از جراحی‌های از راه دور گرفته تا مدیریت هوشمند انرژی و حمل‌ونقل. اما این فرصت‌ها تنها زمانی تحقق پیدا می‌کنند که کیفیت شبکه و دسترسی پایدار فراهم باشد.
به همین دلیل بسیاری از کارشناسان می‌گویند 5Gدر ایران شبیه یک «ماشین فراری» است که در خیابان‌های پر از دست‌انداز حرکت می‌کند: فناوری قدرتمند در اختیار داریم، اما جاده‌ای که باید روی آن حرکت کند هنوز صاف و آماده نیست.
منبع: اکوایران
