هم‌زمان با افزایش تنش‌های منطقه‌ای و اقتصادی، مدیران بازار پول و سرمایه کشور به اجرای بسته‌های حمایتی سنگین روی آورده‌اند تا مانع از تعمیق رکود شوند. اما آیا این حمایت‌ها کافی خواهد بود؟
در حالی که بسیاری از بازارهای جهانی به‌رغم بحران‌های ژئوپلیتیک با تاثیرپذیری کمتری به روند خود ادامه می‌دهند، بازار سرمایه ایران در روزهای اخیر شاهد یکی از پرچالش‌ترین دوره‌های خود بوده است. این در شرایطی است که هم‌زمان با افزایش تنش‌های منطقه‌ای و اقتصادی، مدیران بازار پول و سرمایه کشور به اجرای بسته‌های حمایتی سنگین روی آورده‌اند تا مانع از تعمیق رکود شوند. اما آیا این حمایت‌ها کافی خواهد بود؟
مرحله اول بدون حمایت سقوط شاخص‌ها در سایه بی‌اعتمادی عمومی
شاخص کل در جریان آخرین روز معاملاتی قبل از جنگ 12 روزه در محدوده 2,984 واحدی قرار داشت و پس از دو هفته تعطیلی در روز هفتم تیرماه معاملات از سرگرفته شد که تا روز سه شنبه 10 تیرماه شاهد صف فروش های در اکثر نمادهای بازار بودیم اما پس از آن و با برگزاری جلسه ای پیرامون همین موضوع مابین بانک مرکزی و سازمان بورس وعده حمایت های گسترده از بازار داده شد. که در جریان معاملات روز چهارشنبه 11 تیر ماه شاهد متعادل شدن عمده نمادها و حتی مثبت شدن در برخی از نماد بودیم. در معاملات روز جاری نیز شاخص بورس طی معاملات روز جاری به عدد 2,709 هزار واحدی رسید که نسبت به چهارشنبه رشدی حدود 0.7 درصدی را تجربه کرده است. و ارزش معاملات خرد نیز طی روز جاری بیش از 7 هزار میلیارد تومان بوده است. ارزش در صف خرید حدود 195 میلیارد تومان و ارزش در صف فروش نیز بیش از 4 هزار میلیارد تومان بوده است.
بسته ۶۰ هزار میلیارد تومانی بانک مرکزی
در واکنش به بحران، مقامات اقتصادی کشور به‌ویژه بانک مرکزی و سازمان بورس، جلسات متعددی برگزار کردند و در نهایت بسته حمایتی جدیدی را اعلام نمودند. بر اساس اظهارات معاون سیاست‌گذاری پولی بانک مرکزی، بخشی از این حمایت به‌صورت مستقیم و از طریق بازارگردانی سهام گروه بانکی و زیرمجموعه‌های آن اعمال می‌شود و بخش دیگر نیز در قالب بسته ۶۰ هزار میلیارد تومانی برای تقویت صندوق تثبیت بازار سرمایه اختصاص یافته است.
همچنین وی اعلام کرد که یکی از ابزارهای اثرگذار بانک مرکزی در این زمینه، افزایش عمق بازار بین‌بانکی است. به‌طوری که حجم این بازار از حدود ۸۳ هزار میلیارد تومان در پایان سال گذشته به ۳۲۱ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. این موضوع نشان‌دهنده رویکرد فعال سیاست‌گذار پولی در مدیریت نقدینگی و تلاش برای تزریق ثبات به بازار سرمایه است. اما تجربه بازارهای مالی جهانی نشان داده که چنین اقدامات موقتی، اگر با اصلاحات ساختاری همراه نباشند، تنها نقش مُسکن را ایفا می‌کنند.
تحلیل بلومبرگ: بورس تهران همچنان مرموز، اما جذاب
در پادکست بلومبرگ، «ماچی وویتال»، مدیر صندوق پوشش ریسک، به تحلیل بازار بورس ایران می‌پردازد و آن را با سرمایه‌گذاری در بیت‌کوین در سال ۲۰۱۰ مقایسه می‌کند. او توضیح می‌دهد که سرمایه‌گذاری در بورس تهران به دلیل پیچیدگی‌های عملیاتی، تحریم‌ها و کنترل‌های ارزی دشوار است و اطلاعات مربوط به بازار به راحتی قابل دسترسی نیست. با این حال، او به پتانسیل اقتصادی ایران اشاره می‌کند و معتقد است که در صورت بهبود روابط با غرب، فرصت‌های بزرگی برای سرمایه‌گذاری و بازقیمت‌گذاری دارایی‌ها وجود خواهد داشت. او این وضعیت را مشابه شرایطی می‌داند که سرمایه‌گذاران اولیه بیت‌کوین در سال‌های ابتدایی از آن بهره‌مند شدند.
مقایسه‌ای با بازارهای جهانی: آیا ایران به “شوک بازگشت” نیاز دارد؟
جالب است که در حالی‌که بورس‌های بین‌المللی حتی کشورهای درگیر جنگ، و بعضا تنش‌های تعرفه‌ای، در نزدیکی سقف‌های تاریخی خود معامله می‌شوند، بازار سرمایه ایران طی سال های اخیر چالش های مهمی از جمله کمبود نقدینگی، نا اطمینانی و نرخ های بهره بالا و همچنین مسائل مربوط به انرژی که در صنایع مختلف وجود دارد مانع از بهبود وضعیت معاملات بوده و اخیرا نیز ریسک جنگ به این عوامل اضافه است. در حقیقت در روزهای اخیر شاهد تشدید رکود ناشی از عوامل ذکر شده بوده ایم.
جمع‌بندی: ثبات کوتاه‌مدت یا اصلاح بلندمدت؟
شکی نیست که بسته‌های حمایتی مانند بسته ۶۰ هزار میلیارد تومانی، می‌توانند به‌صورت مقطعی از ریزش شدید بازار جلوگیری کنند. اما ادامه مسیر به عوامل مهم‌تری وابسته است: بازگشت اعتماد عمومی، رفع ریسک‌های سیاسی و اقتصادی، بهبود روابط مالی بین‌المللی و بهبود در زیرساخت های انرژی.
در نهایت، همان‌طور که در مقاله بلومبرگ نیز به آن اشاره شد بازار سرمایه ایران از لحاظ بنیادی شرایط بدی ندارد و بهبود زیرساخت ها و حمایت های بانک مرکزی نیز بر این جذابیت میتواند بیفزاید. اما شاید رفع اصلی ترین دلیل منفی بود بازار طی روزهای اخیر که نااطمینانی های سیاسی است بهترین محرک برای رشد بازار خواهد بود و تزریق پول در شرایط فعلی صرفا میتواند مانعی برای تشدید رکود در بازار باشد.
منبع: اکوایران
