به گزارش خبرگزاری ایمنا، اعتیاد به بازی‌های اینترنتی شکلی جدید از اعتیاد در جوامع امروزی به شمار می‌رود، در واقع در اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای، شخص به بازی کردن وابسته شده و قادر به کنترل آن نیست، در نتیجه این چالش موجب اختلال در روند زندگی فرد شده و در بیشتر اوقات در صورت دسترسی نداشتن به آن دچار اضطراب، پرخاشگری و درگیری ذهن فرد می‌شود.
امروزه اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای با توجه به گسترش استفاده از رایانه، تلفن‌های هوشمند و اینترنت توسط نوجوانان رو به افزایش است، علاوه بر آن زمانی را که نوجوانان در خانه سپری می‌کنند، نیز بیشتر شده است، به همین دلیل افراد زمان زیادی را صرف سرگرم کردن خود با این بازی‌ها می‌کنند و افراط در انجام آن سبب اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد درصدی از نوجوانان که بازی‌های رایانه‌ای انجام می‌دهند به این نوع بازی‌ها وابسته می‌شوند. در مقایسه با سایر مشکلات روانشناختی همچون افسردگی و اضطراب، اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای در نوجوانان معضل جدیدی است که خانواده‌ها با آن روبه‌رو هستند.
اصلی‌ترین دلیل اعتیاد نوجوان به بازی‌های رایانه‌ای پر کردن اوقات فراغت خود است، از آنجا که این‌گونه بازی‌ها جذاب و هیجان‌انگیز هستند و بیشتر و نوجوانان با آسیب‌های پیش رو آشنا نبوده و درک درستی از آن ندارند، این بازی‌ها را برای سرگرم کردن خود انتخاب می‌کنند، دلیل دیگری که سبب می‌شود، فرد به سوی بازی‌های رایانه‌ای کشیده شود، این است که هنگام بازی، خود را در قالب شخصیت‌های بازی تصور کرده و برای رسیدن به هدف بازی تلاش می‌کند.
عده‌ای از والدین ممکن است اطلاعات دقیق و مفیدی در مورد علائم اعتیاد نوجوانان به بازی‌های رایانه‌ای، عوامل خطر برای اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای و راهکارهایی برای کمک به نوجوانان وابسته به بازی‌های رایانه‌ای پس از بروز مشکل نداشته باشند، در واکاوی بیشتر این مسئله و دلایل و علائم اعتیاد نوجوانان به این نوع بازی‌ها و ویژگی‌های این گروه از فرزندان، نحوه پیشگیری از این نوع وابستگی شدید و روند درمان این گروه از نوجوانان به گفت‌وگو با سعید رحیمی، دکتری تخصصی روانشناسی کودکان با نیازهای خاص و عضو نظام روانشناسی کشور نشستیم که در ادامه می‌خوانید:
ایمنا: سبب‌شناسی و دلایل اعتیاد نوجوانان به بازی‌های رایانه‌ای به عنوان معضل جدی که خانواده‌ها با آن روبه‌رو هستند، چیست؟
رحیمی: شرایط وابستگی نوجوانان به فضای مجازی و بازی‌های رایانه‌ای موضوعی بسیار شایع است و در حقیقت این موضوع یکی از اختلال‌هایی است که این روزها در مسائل روانشناسی به آن پرداخته می‌شود که به عنوان یا اختلال بازی‌های دیجیتالی و سازمان بهداشت جهانی هم این موضوع را به عنوان یک اختلال بازی مطرح کرده که نوعی اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای در فضای دیجیتال است که در قالب یک الگوی رفتاری برای نوجوانان تعریف می‌شود، بنابراین باید خانواده‌ها بدانند که فرزندان نسل آلفا در فضای دیجیتالی قرار گرفتند که کنترل و مدیریت نمی‌شود. از دلایل دیگر بروز این معضل در خانواده‌ها و بروز اعتیاد و وابستگی شدید نوجوانان به بازی‌های رایانه‌ای نبود آگاهی والدین و پدر و مادری است که مسئولانه عمل نمی‌کنند.
گاهی والدین در زمینه والدگری و فرزندپروری منطقی روابط خوبی با فرزند نوجوان خود ندارند و با او رفاقت نمی‌کنند و به همدیگر اعتماد ندارند و فضای خصوصی و دوستان آنها مورد احترام والدین قرار نمی‌گیرد و در این صورت است که والدین با فرزندان خود دچار چالش می‌شوند و یکی از راه‌های کاهش فرار از نحوه ارتباط با والدین و استرس برای این گروه از نوجوانان ورود به فضای مجازی و استفاده از بازی‌های رایانه‌ای است که در ابتدا برای کاهش استرس و اضطراب ناشی از نبود تعامل با والدین اتفاق می‌افتد و نوجوانان آرام آرام به این نوع بازی‌ها اعتیاد پیدا می‌کنند و این روند موجب بروز مشکلاتی در بستر خانواده‌ها شده و ساختار آن را بهم می‌ریزد.
ایمنا: بروز اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای تا چه اندازه به دیجیتالی بودن نوجوانان امروز مربوط می‌شود؟
رحیمی: مبرهن است که فرزندان نسل آلفا به دلیل اینکه در نسل دیجیتال زندگی می‌کنند و بخشی از زندگی آنها در این فضا می‌گذرد، نیازمند استفاده از این نوع بازی‌ها هستند، بنابراین سوال اصلی این است که در چه زمانی، چه میزان و در چه محدوده‌ای از زمان می‌توانند از این نوع بازی‌ها در فضای مجازی استفاده کنند؟ که بحث مدیریت آن از جانب آموزش مهارت‌های خود مدیریتی توسط خود نوجوانان، والدین و مربیان آنها مدنظر است، همچنین نهادهای ذی‌ربط باید برای اوقات فراغت نوجوانان برنامه‌ریزی کنند و زیرساخت‌های لازم در قالب بازی‌های واقعی در زمین بازی و تنوع ورزش‌های مختلف را آماده کنند تا نوجوانان به بازی‌های واقعی، بهتر گرایش پیدا کنند و در این صورت حال روحی آنها نیز بهبود پیدا می‌کند و در ادامه هم شاهد کاهش و کنترل اعتیاد نوجوانان به بازی‌های رایانه‌ای خواهیم بود، اما اکنون این روند متناسب با جمعیت فعلی نوجوانان و نیاز آنها نیست و می‌طلبد که بودجه و اعتبارهای لازم برای این کار تخصیص داده شود.
ایمنا: علائم اعتیاد و وابستگی شدید نوجوانان به بازی‌های رایانه‌ای چیست؟
رحیمی: از نشانه‌های اعتیاد نوجوانان به فضای بازی‌های دیجیتالی و رایانه‌ای علائم بالینی مختلفی است، به طور قطع هر چقدر میزان استفاده نوجوانان از این بازی‌ها بیشتر باشد، میزان اعتیاد و وابستگی او به بازی‌های دیجیتالی نیز شدیدتر است و گاهی اوقات خانواده‌ها می‌بینند، یک نوجوان بیش از ۹ ساعت از شبانه روز در این فضای دیجیتالی در حال بازی کردن است و هرگاه این اتفاق بیفتد، یعنی روابط بین فردی نوجوان و ارتباط آنها با خانواده خود آن طور که باید نیست و در این شرایط است که روابط این نوجوانان با والدین دچار آسیب می‌شود و سبک تغذیه‌ای آنها هم تغییر پیدا می‌کند، در حقیقت نوجوانانی که وابستگی شدیدی به بازی‌های رایانه‌ای دارند، به علت هیجان بالای بازی‌های رایانه‌ای احساس سرخوشی و انگیزه‌های کاذب، غرور و حس هیجان‌طلبی بیشتر را به شکل غیرواقعی داشته باشند، همچنین به دلیل اینکه در این نوع بازی‌ها حالت برد و باخت نیز وجود دارد و احتمال دارد در یک بازی نوجوانان امتیازهایی را به دست آورند و در بازی بعدی این امتیازها را از دست دهند و از یک امیدواری به ظاهر خوشایند به یک ناامیدی واقعی برسند، دچار مشکلات روحی بسیاری می‌شوند که مهم است درمان این اختلالات از سوی والدین و با کمک متخصصان امر مورد توجه قرار گیرد.
ایمنا: آیا نوجوانانی که اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای دارند، دچار پریشانی و خستگی روانی می‌شوند؟
رحیمی: در حقیقت ناامیدی که در بازی‌های رایانه‌ای برای نوجوانان به وجود می‌آید، موجب یاس، دلهره و نگرانی این گروه از نوجوانان می‌شود و این گروه از فرزندان هنگام بازی‌های رایانه‌ای تلاش می‌کنند که شکست خود را جبران کنند فضای دیجیتال به سیستم عصبی و نورون‌های بدن آنها آسیب می‌رساند و آنها را دچار خستگی روانی می‌کند و پریشانی‌های روانی این گروه از نوجوانان تشدید می‌شود و وابستگی‌ها آنها به بازی‌های رایانه‌ای افزایش پیدا می‌کند، به گونه‌ای که اگر خانواده مواقعی تلفن همراه و رایانه را از آنها بگیرند و از انجام این نوع بازی‌ها آنها را محروم کنند، احتمال دارد که به خود آسیب بزنند، زیرا نمی‌توانند دوری کردن از فضای دیجیتال و بازی رایانه‌ای را تحمل کنند و این موضوع یکی از چالش‌های اساسی خانواده‌ها به‌ویژه مادران است که با این دسته از نوجوانان در ساختار خانواده روبه‌رو هستند.
ایمنا: نبود آگاهی و بی‌تفاوتی والدین به اعتیاد نوجوانان به بازی‌های رایانه‌ای چه عواقبی به دنبال دارد؟
رحیمی: اختلال بازی دیجیتالی به دلیل اینکه هنوز در کنار سایر اختلال‌ها برای خانواده‌ها خیلی ملموس نیست، نسبت به آن حساس نیستند، برای مثال وقتی از اعتیاد به مواد مخدر صحبت می‌شود و بسیاری از خانواده‌ها اسامی این نوع اعتیادها را شنیده و از آن اطلاع بیشتری دارند، حساسیت بیشتری نیز بروز خواهند داد، اما در مورد اعتیاد نوجوانان به بازی‌های مجازی و اختلال بازی دیجیتالی اطلاع چندانی ندارند و آگاه نیستند که وابستگی شدید فرزندان آنها به این نوع بازی‌ها می‌تواند نوعی اعتیاد و اختلال باشد که آسیب‌هایی را برای آنها به دنبال دارد، ممکن است والدین با بی‌دقتی و آگاهی نداشتن نسبت به دغدغه‌ها و چالش‌های فرزندان خود سخت‌گیری نکرده و نسبت به او بی‌تفاوت رفتار کنند و همین رفتار والدین باعث می‌شود که زمان بازی کردن نوجوان در فضای مجازی هر روز بیشتر از روز قبل شود و این روند موجب وابستگی شدید و اعتیاد بیشتر نوجوانان به این نوع بازی‌های دیجیتالی شده و آسیب‌های جدی روحی را به همراه دارد و باید بدانیم که این معضل بسیار نگران‌کننده است.
ایمنا: نوجوانان دیجیتالی و نسل آلفا چه ویژگی‌هایی دارند؟
رحیمی: نسل آلفا انسان‌های خلاق، کنجکاو هستند و نیازمند به پویایی بوده و حس قدرت‌طلبی دارند و به طور معمول این گروه از نوجوانان ارتباط‌های قوی در این فضا دارند و نیاز آنها به این نوع بازی‌های بسیار زیاد است و در نهایت نیاز دارند، بنابراین هر وقت گفته می‌شود نوجوانان نسل آلفا یعنی وابستگی به صفحات وب و حوزه دیجیتال؛ این نسل، سواد رسانه‌ای بالا و اصطلاحات خاص خودشان را دارند و خیلی ریسک‌پذیر هستند و به طور معمول جویای رضایت فوری هستند و جهان تخیلی را دوست دارند و همه این ویژگی‌ها مخصوص این گروه از نوجوانان است و تمایل دارند که خریدهای برخط را انجام دهند و نسبت به محیط اطراف خودشان دید انتقادی دارند و در لحظه زندگی می‌کنند و انگیزه‌های بی‌شماری دارند و مهم است که والدین امروز هم خود را در زمینه والدگری دیجیتال ارتقا دهند.
ایمنا: وابستگی شدید نوجوانان به بازی‌های رایانه‌ای چه پیامدها و آسیب‌هایی را به دنبال دارد؟ چه راهکارهای درمانی باید مورد توجه قرار گیرد؟
رحیمی: هنگامی که وابستگی شدید نوجوانان به بازی‌های رایانه‌ای پیش بیاید، اولین نشانه‌ها این است کارکرد عمومی نوجوان تحت تأثیر این نوع بازی‌های دیجیتالی قرار می‌گیرد و از انجام تکالیف درسی و رفتن به مدرسه باز می‌ماند و تنظیم خواب او بهم می‌خورد و سبک تغذیه‌ای او نیز تغییر پیدا می‌کند و رابطه او با دوستان و خانواده دچار مشکل می‌شود، به طور معمول این گروه از نوجوانان نوسان خلق دارند و هیجانی و تکانشی برخورد می‌کنند و عصبی می‌شوند و تحمل یک امر و نهی معمولی را هم از جانب والدین خود ندارند و به شدت به دوستان خود که در این فضای بازی هستند وابسته می‌شوند، خانواده باید آسیب‌های شدید وابستگی فرزندان خود به این بازی‌ها را جدی بگیرند و به آن توجه کنند و در راستای نحوه استفاده آنها از این نوع بازی‌ها مدیریت لازم را داشته باشند و در صورت بروز معضلات روحی از متخصصان حوزه روانشناسی کمک بگیرند.
منبع: ایمنا
