بازتاب فشار کمبود نقدینگی بانکی این بار در بازار باز

آمار مربوط به عملیات بازار باز و اعتبارگیری قاعده‌مند در هفته منتهی به 26 آبان منتشر شد.اطلاعات به دست آمده حاکی از آن است که ارزش سفارشات بانک‌ها افزایش چشمگیری داشته و در مقابل، درصد موافقت بانک مرکزی با این درخواست‌ها کاهش یافته است. همچنین، رخداد مهم دیگری که این عملیات را از هفته‌های قبل متمایز کرده، کاهش مهلت بازپرداخت بانک‌ها به 6 روز است. کمبود منابع مالی در شبکه بانکی این بار در قالب افزایش درخواست‌ها در بازار بین بانکی و بازار باز خود را نشان داده است. با این حال بانک مرکزی همچنان با همان مقداری موافقت کرده که در هفته قبل مشاهده شده بود. از این رو، نسبت «سفارشات پذیرفته شده به کل درخواست‌ها» کاهش یافته است. عدم تغییر میزان پذیرفته شده این سفارشات از جانب بانک مرکزی بانک‌ها را مجبور به تامین مالی از بازار بین بانکی ساخته است تا جایی که حاضر به بازپرداخت با نرخ بهره بالا و برابر با 24 درصد کرده است.

عملیات بازار باز چیست؟

عملیات بازار باز سازوکاری است که بانک مرکزی برای بانک‌ها فراهم می‌کند تا در صورت نیاز بتوانند از طریق خرید و فروش اوراق قرضه دولتی تامین مالی کنند. خرید‌ها از جانب بانک مرکزی به سیستم بانکی پول تزریق می‌کند، در حالی که فروش‌ها عکس این را انجام می‌دهند. به عبارت دیگر، بانک‌ها برای تامین مالی اوراق خود را به بانک مرکزی می‌فروشند و در ازای آن متعهد می‌شوند که در سررسید اوراق را «بازخرید» کنند. به همین علت عملیات بانکی در بازار باز، «توافق بازخرید» نامیده شده است.

ثابت قدمی مرجع پولی کشور

در هفته منتهی به 26 آبان سال جاری تعداد 22 بانک در عملیات بازار باز شرکت و مبلغ قابل توجه 524 همت را به سفارش رساندند. این میزان به نسبت هفته‌های گذشته افزایش چشمگیری را تجربه کرده است. این رشد در درخواست‌های ارسال شده از سوی بانک‌ها، سیگنالی از تنگنای مالی در میان بانک‌های کشور است.  بانک مرکزی در طرف مقابل سیاست خود را تغییری نداده و تنها 230 همت از این سفارشات را، همانند هفته‌های پیش، پذیرفته است. این ثبات عملکرد از طرف بانک مرکزی و این افزایش درخواست‌ها از جانب بانک ها نسبت «سفارشات پذیرفته شده به کل درخواست‌ها» را کاهش داده و به 43.8 رسانده است.

سررسید پرداخت کوتاه‌تر از قبل

در هفته جاری بانک‌ها موظف بودند منابع مالی دریافتی را ظرف مدت 6 روز بازپرداخت کنند. این زمان به نسبت هفته‌های گذشته که 7 روز مهلت را نشان می‌داد کاهش یافته است. این سیاست کاهش می‌تواند همسو با بی‌ثباتی بازار در کشور و به دلیل سخت‌گیری بانک مرکزی در دسترسی بانک‌ها به منابع مالی برای کنترل رشد نقدینگی باشد.

نرخ بهره بین‌بانکی همچنان در اوج

عدم پذیرش بیش از 50 درصد سفارشات از طرف بانک مرکزی، سیل درخواست‌ها را به سمت بازار بین‌بانکی و قاعده‌مندکشانده است. در دو روز اول این هفته بازار قاعده‌مند شاهد افزایش حجم درخواست‌ها بوده به نحوی که در روز های 20 و 21 آبان ماه ارزش اعتبارگیری‌ها بیش از 81 همت بوده است. در میانه هفته وضعیت متعادل‌تر شده و حتی به کمتر از هفته گذشته رسیده است. نرخ بهره این بازار به دلیل این تقاضا همچنان در اوج خود و در سطح 24 درصد باقی مانده است.