به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، رستگار، دبیر همایش «ایران، سرزمین گل محمدی » در گفت‌وگو با رکنا با اشاره به پیشینه کهن گل محمدی در ایران گفت: پیشینه این گل در سرزمین ما به هزاران سال پیش بازمی‌گردد. ایرانیان در اوستا از آن با نام «ورزه» یاد می‌کردند؛ واژه‌ای که در گذر زمان به «وردا» و سپس در زبان عربی به «ورد» تبدیل شد. پس از بازگشت دوباره به ایران، این واژه به‌تدریج به «وَل»، «وِل»، «وُل» و در نهایت به «گُل» دگرگون شد.
او افزود: گل سرخ یا گل سوری، همان گلی است که به‌سبب ارادت مردم به حضرت محمد، «گل محمدی» نام گرفت.
رستگار ادامه داد: واژه «رز» یا «رُژ» در زبان‌های اروپایی نیز ریشه در همان «ورزه» و «وردا»ی ایرانی دارد. بر اساس منابع تاریخی، بیش از ۲۵۰۰ سال پیش از منطقه فیروزآباد فارس گل به چین و هند صادر می‌شده است. ابن‌خلدون در کتاب العبر نوشته است که ایران در دوران گذشته، هنگام پرداخت خراج به بغداد، سی‌هزار ظرف گلاب از منطقه فارس به آنجا می‌فرستاده است. به گفته رستگار، بزرگ‌ترین سطح زیر کشت گل در ایران، از دیرباز در استان‌های فارس، کرمان، یزد و اصفهان قرار داشته است.
او افزود: امروز نیز فارس در صدر تولیدکنندگان گل محمدی ایران است؛ پس از آن کرمان و اصفهان قرار دارند. نکته جالب آن‌که در غرب تهران نیز یکی از خاستگاه‌های کهن این گل وجود دارد؛ منطقه‌ای که نام «وردآورد» یادگار همان واژه کهن «ورد» است. گل محمدی تنها محصولی است که در صنایع دارویی، آرایشی‌ـ‌بهداشتی و غذایی کاربرد گسترده دارد و اشتغال‌زایی فراوانی ایجاد می‌کند. ایران با حدود ۳۰ هزار هکتار سطح زیر کشت، بزرگ‌ترین تولیدکننده گل محمدی در جهان است؛ در حالی‌که ترکیه و بلغارستان با کمتر از پنج هزار هکتار در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند.
رستگار در ادامه گفت: در حالی‌که گلاب شست‌وشوی کعبه تا سال‌ها از گلاب ایران تأمین می‌شد، عربستان امروز گل محمدی را با عنوان «رز طائف» در فهرست میراث جهانی ثبت کرده است. ترکیه نیز در تلاش است تا عصاره گل محمدی را با عنوان «رز اسپارتا» در اتحادیه اروپا به‌صورت PDO (ثبت منشأ جغرافیایی) به نام خود ثبت کند. در حالی‌که این گل، در اصل، همان گل ایرانی است که حدود دویست سال پیش به ترکیه راه یافته است.
به گفته دبیر همایش، میراث فرهنگی ایران پیش‌تر پیشنهاد ثبت مشترک این میراث را با ترکیه داده بود؛ اما وقوع زلزله در آن کشور مانع از پیشرفت طرح شد. او تأکید کرد: گل محمدی تنها یک گیاه نیست؛ بخشی از زندگی اجتماعی، اقتصادی و حتی فرهنگی مردم ایران است و باید از آن حفاظت شود.
رستگار با اشاره به برگزاری همایش «ایران، سرزمین گل محمدی» توضیح داد: هدف ما گردآوری داده‌های تاریخی، هنری و زیست‌محیطی درباره این گل ارزشمند است؛ از نقش آن در فرش و کاشی‌کاری گرفته تا حضورش در ادبیات و هنر ایرانی. این همایش با همکاری موزه گل محمدی ایران، دانشکده طب دانشگاه علوم پزشکی تهران، گروه تاریخ هنر دانشگاه اصفهان، دانشکده هنرهای زیبای تهران، گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران و دانشگاه شهید بهشتی برگزار می‌شود.
او افزود: اکنون ترکیه روند ثبت «رز اسپارتا» را در اتحادیه اروپا آغاز کرده است؛ اگر این ثبت به انجام برسد، مسیر ایران برای ثبت جهانی گل محمدی در یونسکو بسیار دشوار خواهد شد. ما هم‌اکنون با حمایت وزارت جهاد کشاورزی و وزارت امور خارجه در حال پیگیری اعتراض رسمی به این اقدام هستیم.
رستگار در پایان گفت: این موضوع، مسئله‌ای ملی است و نیازمند همکاری همه‌جانبه نهادهای فرهنگی و دولتی است. اگر امروز اقدام نکنیم، ممکن است یکی از کهن‌ترین میراث‌های طبیعی و فرهنگی ایران را از دست بدهیم. او تأکید کرد: باید صدای ایران در دفاع از گل محمدی به گوش جهانیان برسد.
لازم به ذکر است این همایش، 8 صبح 27 آبان در دانشکده طب ایرانی برگزار می شود.
منبع: رکنا
