اکوایران: بررسی‌ها نشان می‌دهد در آخرین بازار باز مردادماه سال جاری، درخواست تامین اعتبار بانک‌ها از بانک مرکزی به بالاترین مقدار از زمان تشکیل این بازار و حتی زمان جنگ رسیده است. این‌ها درحالی است که بانک مرکزی در مقایسه با دوران جنگ و بعد از آن، میزان کمتری از سفارشات بانکی را مورد پذیرش قرار داده است.
به گزارش خبرنویس، بانک مرکزی در ایران مانند تمام کشورهای جهان برای کنترل تورم یا تحریک تقاضا در اقتصاد از ابزارهای پولی و بانکی استفاده می‌کند. این نهاد که سیاستگذار پولی کشور محسوب می‌شود می‌تواند برای تحریک تقاضا و پاسخ به کمبود منابع مالی بانک‌ها، منابعی را در ازای گرو گرفتن اوراق بهادار (با نام ریپو اوراق یا توافق بازخرید نیز شناخته می‌شود) در اختیار بانک‌های متقاضی قرار دهد. معکوس این عملیات نیز قابل تصور است که در برخی مقاطع در ایران به اجرا درآمده است که طی آن بانک مرکزی اقدام به فروش موقت اوراق بهادار خود به شبکه بانکی می‌کند (ریپو معکوس) و در ازای آن از بانک‌ها، منابع مالی استقراض می‌کند.
می‌توان گفت توافق بازخرید اولین راه تامین مالی منابع بانکی در کشور است. معمولا گفته می‌شود برای تامین منابع مورد نیاز ، بانک‌ها سه راه پیش‌روی خود دارند. اولین راه ، بازار باز است. در این بازار بانک‌ها با نرخ ۲۳ درصد و سررسید مشخص ( معمولا ۷ روز ) اقدام به استقراض از بانک مرکزی می‌کنند. اگر بانک‌ها نتوانند در این بازار منابع خود را تامین کنند به سراغ بازار قاعده‌مند یا همان شبانه می‌روند. در این بازار نرخ استقراض ۲۴ درصد است و مهلت بازپرداخت بانک‌ها به بانک مرکزی برابر با ۲۴ تا ۴۸ ساعت است. از طرف دیگر بانک‌ها می‌توانند در بازار بین بانکی به تامین منابع خود بپردازند که سقف نرخ بهره این بازار نیز از طرف بانک مرکزی برابر با ۲۴ درصد تعیین شده است. در واقع دالان نرخ بین بانکی در این بازار بین ۲۳ تا ۲۴ درصد اعلام شده است.
رکورد درخواست بانک‌ها در آخرین بازار مرداد
براساس جدیدترین داده‌های بانک مرکزی از عملیات بازار باز برگزار شده در 27 مرداد سال جاری، سفارشات ارسال شده بانک‌ها به بانک مرکزی به 410.2 هزار میلیارد تومان رسیده است. تا قبل از این تاریخ بیشترین درخواست بانک‌ها در 25 خردادماه سال جاری یعنی دقیقا دو روز بعد شروع جنگ تحمیلی بین ایران و اسرائیل و برابر با 402.79 هزار میلیار تومان اعلام شده بود. این امر بیانگر آن است که تنگنای نقدینگی در نظام بانکی حتی از دوران جنگ نیز بیشتر شده و علت احتمالا ناشی از نااطمینانی‌های فزاینده در محیط اقتصاد کشور است که نیاز به تامین اعتبار در شبکه بانکی را افزایش داده است.
با این‌حال بانک مرکزی تنها با 68.2 درصد از این درخواست‌ها موافقت کرده که معادل 280 هزار میلیارد تومان از درخواست بانک‌ها است. این نسبت از قبولی سفارشات بانک‌ها توسط سکاندار پولی کشور به پایین‌ترین میزان در دوران جنگ و پس از آن رسیده است. کاهش پذیرش درخواست بانک‌ها توسط بانک مرکزی نشان دهنده آن است که این نهاد به دنبال کنترل نقدینگی و جلوگیری از افزایش تورم در آینده است.
همچنین در آخرین بازار باز برگزار شده در مرداد امسال بیش از 230 هزار میلیارد تومان از توافقات بازخرید سررسید شده است. 280 هزار میلیارد تومان از توافقات بازخرید همچنان در وضعیت باز قرار دارد.
جزئیات اعتبارگیری در بازار قاعده‌مند 27 مرداد
همانطور که اشاره شد بانک مرکزی در بازار باز 27 مرداد ماه سال جاری ، با حدود 32 درصد از سفارشات بانک‌ها موافقت نکرده است. از همین‌رو بانک‌ها جهت تامین اعتبار مورد نیاز خود به بازار شبانه یا قاعده‌مند مراجعه کرده و در فاصله 20 مرداد تا 27 مرداد امسال بین 880 میلیارد تومان و 7 هزار و 650 میلیارد تومان در این بازار اقدام به اعتبارگیری قاعده‌مند کرده‌اند. در آخرین روز این بازار یعنی 27 مرداد، ارزش اعتبارگیری بانک‌ها معادل 7 هزار و 650 میلیارد تومان بوده و ارزش توافق بازخرید سررسید شده نیز معادل یک هزار و 780 میلیارد تومان اعلام شده است.
منبع: اکوایران
