۱. تأثیر نور آبی بر چرخه خواب
نور آبی ساطع‌شده از صفحه‌نمایش موبایل‌ها تولید ملاتونین، هورمون تنظیم‌کننده خواب، را مختل می‌کند. طبق مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۴ توسط دانشگاه هاروارد، قرار گرفتن در معرض نور آبی به مدت دو ساعت قبل از خواب می‌تواند چرخه خواب را تا ۳ ساعت به تأخیر بیندازد. این اختلال در طولانی‌مدت به بی‌خوابی مزمن و کاهش کیفیت خواب منجر می‌شود.
۲. فشار بر چشم‌ها و سندرم بینایی کامپیوتری
استفاده طولانی‌مدت از موبایل در تاریکی باعث فشار بر چشم‌ها و بروز سندرم بینایی کامپیوتری (CVS) می‌شود که علائمی مانند خشکی چشم، تاری دید و سردرد را به همراه دارد. گزارش انجمن اپتومتری آمریکا در سال ۲۰۲۵ نشان می‌دهد که ۶۵٪ از افرادی که شب‌ها بیش از ۳ ساعت از موبایل استفاده می‌کنند، حداقل یکی از علائم CVS را تجربه کرده‌اند.
۳. تأثیرات روانی و افزایش اضطراب
استفاده از موبایل در شب، به‌ویژه برای گشت‌وگذار در شبکه‌های اجتماعی، می‌تواند اضطراب و استرس را افزایش دهد. مطالعه‌ای در ژورنال “سایکولوژی تودی” نشان داد که مقایسه‌های اجتماعی و مواجهه با اخبار منفی در ساعات پایانی شب، خطر بروز علائم افسردگی را تا ۴۰٪ افزایش می‌دهد. این اثرات با اعتیاد به موبایل و کاهش زمان استراحت مغز تشدید می‌شود.
۴. مضرات خوابیدن کنار موبایل
خوابیدن کنار موبایل، به‌ویژه زمانی که دستگاه روشن یا در حالت آماده‌به‌کار است، می‌تواند خطرات خاص خود را داشته باشد. امواج الکترومغناطیسی (EMF) ساطع‌شده از موبایل‌ها، هرچند در سطوح پایین، ممکن است بر عملکرد مغز و کیفیت خواب تأثیر بگذارند. تحقیقی در سال ۲۰۲۴ توسط مؤسسه ملی سلامت (NIH) نشان داد که قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض امواج EMF در شب با افزایش خستگی روزانه و کاهش تمرکز مرتبط است. علاوه بر این، نوتیفیکیشن‌ها و ویبره‌های موبایل می‌توانند خواب را مختل کرده و باعث بیداری‌های مکرر شوند.
۵. اثرات بلندمدت بر سلامت جسمانی
علاوه بر اختلالات خواب و چشمی، استفاده از موبایل در شب و خوابیدن کنار آن می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند چاقی و دیابت نوع ۲ را افزایش دهد. کاهش ملاتونین نه‌تنها خواب را مختل می‌کند، بلکه متابولیسم بدن را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۴ نشان داد که افرادی که به‌طور منظم در شب از موبایل استفاده می‌کنند یا کنار آن می‌خوابند، ۲۵٪ بیشتر در معرض افزایش وزن غیرطبیعی قرار دارند.
چگونه این مضرات را کاهش دهیم؟
- فعال کردن حالت شب (Night Mode): این حالت نور آبی را کاهش می‌دهد و فشار بر چشم‌ها را کم می‌کند.
- محدود کردن زمان استفاده: حداقل یک ساعت قبل از خواب از موبایل استفاده نکنید.
- دور نگه داشتن موبایل از محل خواب: موبایل را در اتاق دیگری قرار دهید یا از حالت هواپیما استفاده کنید.
- استفاده از عینک‌های ضد نور آبی: این عینک‌ها اثرات مضر نور آبی را کاهش می‌دهند.
- ایجاد روتین خواب سالم: به‌جای موبایل، کتاب بخوانید یا مدیتیشن کنید.
نتیجه‌گیری
استفاده از موبایل در شب و خوابیدن کنار آن عاداتی هستند که ممکن است در کوتاه‌مدت بی‌ضرر به نظر برسند، اما اثرات منفی آن‌ها بر سلامت جسم و روان در طولانی‌مدت قابل‌توجه است. با آگاهی از این خطرات و اتخاذ راهکارهای ساده، می‌توانیم کیفیت خواب و سلامت کلی خود را بهبود ببخشیم. بیایید شب‌ها به بدن و ذهن خود استراحت بدهیم و از تکنولوژی با هوشیاری استفاده کنیم.
